Bổ sung quy định về Giám sát điện tử trong dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi)

Theo đó, dự thảo Luật này quy định nguyên tắc, trình tự, thủ tục, tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, người có thẩm quyền trong thi hành bản án, quyết định về hình phạt tù, hoãn, tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, tử hình, cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, cấm cư trú, quản chế, trục xuất, tước một số quyền công dân, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, án treo, tha tù trước thời hạn có điều kiện, hình phạt đình chỉ hoạt động có thời hạn, đình chỉ hoạt động vĩnh viễn, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn, biện pháp tư pháp; quyền, nghĩa vụ của người, pháp nhân thương mại chấp hành án hình sự, biện pháp tư pháp; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong thi hành án hình sự, biện pháp tư pháp.
Bên cạnh việc sửa đổi, bổ sung những quy định của Luật Thi hành án hình sự năm 2019, điểm mới nhất của dự thảo Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi) là đã dành riêng 01 Chương (Chương IV) quy định về Giám sát điện tử. Trong đó, quy định cụ thể về phương thức giám sát điện tử; thực hiện giám sát điện tử; trung tâm giám sát điện tử; trách nhiệm của người bị giám sát điện tử; trường hợp không thực hiện giám sát điện tử.

Cán bộ Công an hướng dẫn phạm nhân tìm hiểu về công tác đặc xá.

Theo đó, về phương thức giám sát điện tử, dự thảo Luật quy định: Người bị giám sát điện tử được gắn 01 thiết bị giám sát điện tử lên cơ thể của người này để theo dõi vị trí trong quá trình bị giám sát. Khi đi khỏi phạm vi địa bàn cư trú, làm việc thiết bị sẽ phát cảnh báo đến cơ quan, người quản lý. Việc giám sát thực hiện qua Trung tâm giám sát điện tử được thiết lập ở Cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Công an, Cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Quốc phòng, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện. Hệ thống máy chủ giám sát điện tử đặt tại Cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Công an, Cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Quốc phòng.
Về thực hiện giám sát điện tử: Trong thời hạn 01 ngày làm việc kể từ khi gắn thiết bị giám sát điện tử lên cơ thể của người bị giám sát, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu sẽ thông báo, phân quyền quản lý cho Công an cấp xã biết để trực tiếp thực hiện việc giám sát điện tử. Thời gian giám sát điện tử bằng thời gian chấp hành án, thời gian thử thách theo quyết định của Tòa án.
Người chấp hành án hình sự đang bị giám sát đi khỏi nơi cư trú mà không được sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền hoặc có hành vi phá hủy, tháo rời khỏi cơ thể, làm mất tính năng, tác dụng của thiết bị giám sát điện tử sẽ có cảnh báo, Cơ quan thi hành án hình sự cấp huyện, Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu kịp thời thông báo, trao đổi cho Công an cấp xã, đơn vị quân đội đang quản lý, giám sát đối tượng để kiểm tra, xác minh kịp thời.
Nếu có căn cứ xác định là hành vi tự ý rời khỏi nơi cư trú, phá hủy, tháo rời, làm mất tính năng, tác dụng của thiết bị giám sát từ xa mà không thuộc trường hợp vì lý do bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan thì Công an cấp xã, đơn vị quân đội được giao theo dõi, quản lý, giáo dục người người bị giám sát điện tử có trách nhiệm lập biên bản vi phạm và báo cáo Uỷ ban nhân dân cấp xã hoặc Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu. Riêng đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người chấp hành án treo trong trường hợp này thì được xác định là vi phạm nghĩa vụ lần thứ nhất. Khi hết thời gian giám sát điện tử, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu kết thúc giám sát điện tử đối với họ và thu hồi thiết bị giám sát điện tử (Chính phủ quy định chi tiết nội dung này).

Phạm nhân bỏ phiếu bình bầu những người được đặc xá.

Về trung tâm giám sát điện tử: Trung tâm giám sát điện tử đặt tại Cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Công an, Cơ quan quản lý thi hành án hình sự Bộ Quốc phòng để cập nhật, quản lý, lưu trữ dữ liệu ghi được từ thiết bị giám sát điện tử phục vụ việc theo dõi, quản lý người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người chấp hành án treo, người chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ, người chấp hành án phạt quản chế, người chấp hành án phạt cấm cư trú, người được hoãn chấp hành hình phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành hành phạt tù, phạm nhân lao động, hướng nghiệp, dạy nghề tại khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam, phạm nhân được trích xuất và phân quyền quản trị, kết nối, chia sẻ dữ liệu với Trung tâm giám sát điện tử đặt tại Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu, Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện.   
Trung tâm giám sát điện tử đặt tại Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu phân quyền giám sát cho Công an cấp xã, đơn vị quân đội được giao quản lý người được tha tù trước thời hạn có điều kiện (Chính phủ quy định chi tiết các nội dung này).
Về trách nhiệm của người bị giám sát điện tử: Người bị giám sát điện tử không được tự ý phá hủy, tháo rời khỏi cơ thể, làm mất tính năng, tác dụng của thiết bị giám sát điện tử trong thời gian bị giám sát. Trường hợp cố ý làm hư hỏng thiết bị giám sát điện tử tùy từng mức độ sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Đảm bảo thiết bị được kết nối với các trung tâm giám sát được thiết lập, trừ trường hợp vì lý do bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan.
Về trường hợp không thực hiện giám sát điện tử: Không thực hiện giám sát điện tử đối với người được tha tù trước thời hạn có điều kiện, người chấp hành án treo, người chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ, người chấp hành án phạt quản chế, người chấp hành án phạt cấm cư trú, người được hoãn chấp hành hình phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành hành phạt tù trong các trường hợp sau đây: Bị bệnh nặng, đang cấp cứu hoặc vì lý do sức khỏe khác mà không thể đi lại được và được cơ sở khám bệnh, chữa bệnh từ cấp huyện trở lên xác nhận; phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con nhỏ dưới 36 tháng; có lý do chính đáng khác được Thủ trưởng Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, Thủ trưởng Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu xác nhận; người được hoãn chấp hành hình phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành hành phạt tù đang bị bệnh nặng.
Việc bổ sung quy định này để đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác quản lý, giám sát, giáo dục đối với người thi hành án hình sự tại cộng đồng; người được hoãn chấp hành hình phạt tù; người được tạm đình chỉ chấp hành hành phạt tù; phạm nhân lao động, hướng nghiệp, dạy nghề tại khu lao động, hướng nghiệp, dạy nghề ngoài trại giam; phạm nhân được trích xuất; đẩy mạnh áp dụng khoa học, công nghệ hiện đại trong công tác thi hành án hình sự và khắc phục khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình thực hiện Luật Thi hành án hình sự năm 2019, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công tác thi hành án hình sự hiện nay và trong thời gian tới.
Toàn văn dự thảo Luật được đăng trên Cổng Thông tin điện tử Bộ Công an để lấy ý kiến của nhân dân trong thời gian 60 ngày, chi tiết tại đây.