Sự hy sinh thầm lặng của những chiến sỹ mặc áo blouse trắng

Chuyện về những thầy thuốc trong Trại giam Định Thành

Trại giam Định Thành (Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, đóng trên địa bàn huyện Thoại Sơn, An Giang) có 7 cán bộ y tế (1 bác sĩ, 6 y sĩ). Hằng ngày các anh, chị phải đảm đương kiểm tra, thăm khám, chăm sóc sức khỏe cho trên 1.800 phạm nhân. Bên cạnh đó, họ còn thường xuyên túc trực kiểm tra sức khỏe mỗi khi phạm nhân ra vào trại, vất vả hơn khi công việc này thường diễn ra vào ban đêm.

Đại tá Huỳnh Trí Thương, Giám thị Trại giam Định Thành, cho biết: Tại đây có đủ các loại tội phạm. Kéo theo đó là nhiều chứng bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như HIV/AIDS, lao, hen suyễn, suy kiệt… Khả năng phơi nhiễm trong quá trình khám, điều trị cho bệnh nhân đối với các cán bộ y tế là rất cao. Đặc biệt, tâm lý của phạm nhân có những diễn biến hết sức phức tạp, có trường hợp nảy sinh ý định tự tử, những lúc như thế này vai trò của cán bộ y tế hết sức quan trọng.

Anh, chị, em vừa chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân, vừa nắm bắt tâm lý một cách kịp thời để có những lời khuyên hữu ích nhằm hỗ trợ phạm nhân chấp hành tốt nội quy của Trại. Vì vậy, nhiều lúc các y, bác sĩ phải làm việc vượt quá khả năng của mình để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ.

Thiếu tá, bác sỹ Mai Quý Đa kiểm tra sức khỏe cho phạm nhân tại Trại giam Định Thành.

Tính đến tháng 2/2020, Thiếu tá, bác sĩ Mai Quý Đa, Đội trưởng Đội Y tế, môi trường Trại giam Định Thành có 22 năm gắn bó với công tác y tế trại giam. Theo bác sĩ Đa, nhiều phạm nhân trong Trại mắc bệnh lao. Bệnh này có thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng bệnh nhân phải thực hiện điều trị theo đúng chỉ dẫn của thầy thuốc. Kể cả khi bệnh đã thuyên giảm, bệnh nhân thấy người khỏe hơn, ăn uống ngon miệng hơn và tăng cân, đó là biểu hiện tốt, nhưng bệnh chưa khỏi, bệnh nhân vẫn phải tiếp tục điều trị hết công thức. Nếu bệnh nhân bỏ dở điều trị thì bệnh không khỏi, nhanh tái phát trở lại và đặc biệt nguy hiểm là vi khuẩn lao trở nên kháng lại các thuốc chống lao và việc điều trị về sau này sẽ khó khăn hơn rất nhiều.

Trên lý thuyết là thế nhưng thực tế, các phạm nhân mắc lao thường đã điều trị ở ngoài, nhưng vì đa số họ ít quan tâm đến sức khoẻ nên khi hết triệu chứng là bỏ dở liệu trình. Chính vì vậy, sau khi phạm tội, bị bắt và phải thi hành án thì quá trình điều trị gặp nhiều khó khăn. Thêm nữa do bệnh nhân tái phát bệnh nhiều lần, mạn tính rất ngại hợp tác điều trị. Trong khi quá trình điều trị kéo dài, rất vất vả phức tạp.

“Đặc biệt, nhiều phạm nhân vừa mắc lao vừa có HIV nên rất bi quan, không muốn hợp tác với cán bộ y tế. Chính vì vậy, ngoài phải điều trị bệnh cho phạm nhân, chúng tôi còn phải động viên, giải thích cho họ về tác dụng của thuốc và phương pháp điều trị mới sẽ có hiệu quả rõ rệt, khỏi hoàn toàn bệnh nếu bệnh nhân hợp tác điều trị theo đúng phác đồ”, bác sĩ Đa chia sẻ.

Cũng theo Thiếu tá, bác sĩ Mai Quý Đa, công tác y tế trong trại giam không giống như môi trường bên ngoài. Ở đây, người thầy thuốc vừa phải cùng lúc thực hiện hai chức trách, nhiệm vụ song song. Đó là chăm sóc sức khỏe cho phạm nhân, đồng thời là cán bộ của Trại nên phải giáo dục, cảm hóa bệnh nhân của mình. Phải là những người cứng rắn, bền bỉ, kiên cường, có tâm mới bám trụ lâu dài với nghề.

Phạm nhân Nguyễn Đình Hiển (SN 1983 quê ở TP Hồ Chí Minh) bị nhiễm lao, HIV/AIDS và đang chấp hành án hơn 16 năm tù về tội mua bán trái phép chất ma túy, xúc động nói: “Những cử chỉ, lời nói gần gũi, chân thành của cán bộ y tế đã giúp chúng tôi vơi bớt mặc cảm về bản thân, chịu khó điều trị để sức khỏe ngày càng tốt hơn”.

Hiển cho biết mình nhiễm lao, HIV/AIDS trước khi nhập trại. Hiển bị khủng hoảng tinh thần, sức khỏe yếu dần… Nhờ được điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV), đặc biệt là sự chăm sóc tận tình của cán bộ y tế của Trại nên sức khỏe của Hiển dần hồi phục, tinh thần lạc quan trở lại.

Còn phạm nhân Nguyễn Văn Hiệp Em (SN 1991, quê An Giang, thụ án 7 năm tù về tội mua bán trái phép chất ma túy), bị bệnh lao, hen suyễn. Mỗi lần Em bệnh, bất kể ngày đêm, cán bộ y tế đều ở bên cạnh chăm sóc cho đến khi bình phục. Có lần, 1h sáng Em gần như không thở được, người tím tái. Nhân viên y tế trong trại đã cấp cứu kịp thời, chăm sóc Em suốt trong thời gian chữa trị.

“Tôi giữ được sinh mạng, sức khỏe tốt như hôm nay cũng là nhờ các cán bộ y tế của Trại. Ơn này tôi ghi tạc trong lòng. Tôi luôn hứa sẽ cải tạo thật tốt, cố gắng trở lại làm người lương thiện để không phụ lòng của các cán bộ đã quan tâm, giúp đỡ thời gian qua”, phạm nhân Em tâm sự. 

Công tác tại Trại giam Định Thành được 18 năm, Đại úy, y sĩ Nguyễn Thanh Tuấn cảm nhận nỗi vất vả của nghề nghiệp đặc thù này, nhất là nhiều ngày trong tuần anh cũng như đồng đội khác phải trực 24/24h. “Công việc này thường xuyên trực đêm, phải xuống tận buồng giam để thăm khám cho phạm nhân. Thời gian đầu tôi thấy mất ngủ mỗi khi xuống buồng giam vào ban đêm, nhất là khi phạm nhân không chịu hợp tác, chống đối gây khó dễ, nhưng sau đó quen dần”.

Hầu như các anh, chị y, bác sĩ trong Trại không có ngày nghỉ lễ, Tết. Số ngày nghỉ trong năm của họ đếm trên đầu ngón tay. Thời gian dành cho gia đình, chăm sóc con cái cũng thật hiếm hoi. Tất cả đều phải dồn tâm sức vào công việc tại trại.

Trung tá Dương Văn Long, Phó Giám thị Trại giam Định Thành, chia sẻ: “Số phạm nhân mắc HIV/AIDS giai đoạn cuối không phải là ít và trong số đó nhiều trường hợp bị gia đình bỏ rơi. Những trường hợp phạm nhân như thế, cán bộ y tế vừa phải chăm sóc sức khỏe, vừa an ủi, động viên tinh thần. Nhờ những “liều thuốc tinh thần” ấy đã giúp sưởi ấm biết bao mảnh đời lầm lỗi, giúp họ có thêm nghị lực vượt qua mặc cảm, bệnh tật để kéo dài sự sống”.

Bác sĩ Công an vượt biển cứu người

Tháng 5-2019, Bệnh viện 199- Bộ Công an, đóng tại quận Sơn Trà, TP Đà Nẵng, quyết định thành lập đội cấp cứu tham gia phối hợp tìm kiếm, cứu nạn hàng hải. Đây cũng là cơ hội để đội ngũ y, bác sĩ trẻ dấn thân cống hiến và rèn luyện ý chí, bản lĩnh, sẵn sàng vượt qua mọi thử thách, khó khăn…

Các y, bác sĩ Bệnh viện 199 cùng lực lượng cứu nạn đang cấp cứu một thuyền viên bị tai biến trên biển.

Trao đổi với chúng tôi, Đại tá Quách Hữu Trung, Giám đốc Bệnh viện 199 cho biết, được sự đồng ý của lãnh đạo Bộ Công an, Bệnh viện 199 làm việc với Trung tâm Phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng hải khu vực II (Danang MRCC) đi đến thống nhất cử lực lượng y, bác sĩ Bệnh viện tham gia công tác phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng hải khi có yêu cầu.

Biển Đông là không gian sinh tồn và phát triển của dân tộc, là một phần chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc, là sự gắn kết, là tình cảm trong tim mỗi người Việt Nam. Bởi vậy, khi nghe mục đích thành lập đội cấp cứu, nhiều y, bác sĩ Bệnh viện bày tỏ nguyện vọng tham gia. Lãnh đạo bệnh viện đã xem xét, chọn lựa gần 20 thành viên nòng cốt là các bác sĩ, điều dưỡng của Khoa Cấp cứu và Khoa Ngoại chấn thương và một số Khoa khác tham gia đội cấp cứu. Đây là những bác sĩ, điều dưỡng nam có trình độ chuyên môn cao, gồm 1 thạc sĩ, 4 bác sĩ chuyên khoa I, còn lại là các điều dưỡng trình độ đại học, cao đẳng. Yêu cầu quan trọng đối với các đội viên là tuổi đời phải trẻ và sức khỏe tốt để có thể đương đầu với những hành trình gian nan trên biển, nhất là khi có gió bão.

“Ngoại trừ một vài thành viên trong đội từng lớn lên ở các vùng biển, hoặc từng có những chuyến công tác biển đảo, những người còn lại lại hầu hết chưa quen sóng gió, nhưng tinh thần rất hăng hái. Anh em chỉ được đào tạo về ngành Y, chưa qua công tác cứu hộ, cứu nạn trên biển. Để tiếp cận với công việc, chúng tôi tự tìm kiếm tài liệu để học hỏi và tập huấn các kĩ năng cơ bản khi vận chuyển bệnh nhân từ tàu xuống ca nô, từ ca nô lên tàu cứu hộ, theo dõi, chăm sóc bệnh nhân trên biển…”, Đại úy, Bác sĩ Hoàng Phương Thủy, phụ trách đội cấp cứu chia sẻ thêm.

Chỉ vài tuần sau khi thành lập, đội cấp cứu Bệnh viện 199 đã có chuyến ra biển đầu tiên cùng lực lượng cứu nạn của Danang MRCC. Bác sĩ Thủy nhớ lại, sáng 16-6-2019, khi anh vừa vào ca trực tại Bệnh viện thì nhận được thông tin từ Danang MRCC, có một ngư dân tàu câu mực Quảng Ngãi trên vùng biển Hoàng Sa bị tai biến mạch máu não hôn mê, đang trong trình trạng hết sức nguy kịch.

Sau khi báo cáo và nhận chỉ thị từ Giám đốc Bệnh viện, anh nhanh chóng cùng điều dưỡng Đinh Văn Diệp mang theo valy cấp cứu ra cảng Danang MRCC tại bán đảo Sơn Trà, cùng lực lượng cứu nạn lên tàu SAR 412 ra khơi. Khuya cùng ngày, tàu SAR 412 tiếp cận được tàu câu mực QNg 95618TS, lúc này đã hỏng máy và đang được một tàu câu mực khác lai dắt. Ê kip của đội cấp cứu Bệnh viện 199 cùng 3 nhân viên cứu nạn ngồi lên ca nô và được cần cẩu tàu SAR 412 đưa xuống biển.

“Lúc này sóng lớn, chiếc ca nô chao đảo như muốn lật úp, phải tốn nhiều thời gian và nguy hiểm mới áp sát được tàu câu mực”, điều dưỡng Diệp kể lại. Nhưng các y, bác sĩ và nhân viên cứu hộ không sợ hãi hay lo lắng cho bản thân. Họ chỉ mong nhanh tiếp cận để biết tình trạng của bệnh nhân và có sự can thiệp, xử lý kịp thời.

Sau ca cấp cứu kéo dài 30 phút, ngư dân bị nạn được chuyển sang tàu SAR 412 để được chăm sóc tích cực. Trong suốt hành trình trở về, các y, bác sĩ truyền thuốc, theo dõi sát sao tình trạng bệnh nhân. Đến rạng sáng17-6, ngư dân này được tàu SAR 412 đưa về đến Đà Nẵng an toàn và được Bệnh viện 199 tiếp nhận điều trị. Sau 10 ngày, bệnh nhân bình phục và được xuất viện trong sự vui mừng của người thân và những y bác sĩ đã tận tình cứu chữa…

Gần đây nhất, chuyến ra khơi trưa mồng 1 Tết Canh Tý, ngày 25-1-2020, cùng tàu SAR 412 cứu nạn thuyền viên người Thái Lan Arttama Chatuporn cũng là hành trình đáng nhớ của đội cấp cứu Bệnh viện 199. Tàu Nordana Malee đang trên hành trình từ Busan (Hàn Quốc) đến TP Hồ Chí Minh, khi ngang qua khu vực Đông Bắc quần đảo Hoàng Sa, cách Đà Nẵng khoảng 355 hải lý, thì thuyền viên Chatuporn đột ngột bị liệt nửa người bên phải, miệng méo, bất tỉnh.

Nhận được đề nghị trợ giúp, Vietnam MRCC quyết định điều tàu SAR 412 tại Đà Nẵng phối hợp với y, bác sĩ Bệnh viện 199 lên đường đi cứu nạn. Lãnh đạo Bệnh viện 199 quyết định phân công Trung úy, bác sĩ Đỗ Văn Tá và điều dưỡng Nguyễn Trung Bộ đang trực tại bệnh viện thực hiện nhiệm vụ. Các y, bác sĩ gọi điện thông báo cho người nhà và nhanh chóng lên đường. Sau hành trình gần 13 giờ đồng hồ vượt sóng dữ do thời tiết trên biển chuyển xấu, các y, bác sĩ đã tiếp cận được tàu Nordana Malee, nhanh chóng cùng lực lượng cứu nạn chuyển bệnh nhân xuống ca nô và đưa sang tàu SAR 412 để sơ cứu, chăm sóc.

Chiều 26-1, trải qua hành trình nhiều giờ đồng hồ trên biển, tàu SAR 412 đã về tới đất liền. Dù thuyền viên Chatuporn có thẻ bảo hiểm quốc tế, nhưng đại lý tàu Nordana Malee tin tưởng đề nghịBệnh viện 199 tiếp nhận và điều trị, thay vì chuyển đến các bệnh viện quốc tế tại Đà Nẵng. Bệnh nhân không có người trông nom, việc điều trị và chăm sóc bệnh nhân nhờ cậy hoàn toàn vào đội ngũ, y bác sĩ Bệnh viện 199.

Trong suốt thời gian điều trị, bệnh nhân Chatuporn đã được các điều dưỡng, y tá tận tình chăm sóc ăn uống, thuốc men, thậm chí cả việc vệ sinh cá nhân. Gần 2 tuần được điều trị tích cực, chăm sóc tận tình, anh Chatuporn đã tỉnh táo và hồi phục.

Ngày xuất viện để về Thái Lan, anh xúc động nắm chặt tay các thành viên đội cấp cứu và các y, bác sĩ Bệnh viện 199 bày tỏ lòng biết ơn... “Thật ra, việc tham gia cứu nạn trên biển không chỉ là niềm vui, niềm hạnh phúc khi cứu người, mà những chuyến vượt trùng dương cũng đã khơi dậy nhiều cảm xúc, làm tăng thêm tình yêu biển đảo quê hương, nó đã giúp những y, bác sĩ trẻ như chúng tôi thêm mạnh mẽ, vững vàng hơn...”, Trung úy, bác sĩ Đỗ Văn Tá tâm sự.

Ông Bùi Tân Nguyên, Giám đốc Danang MRCC đánh giá cao sự hợp tác và hỗ trợ của Bệnh viện 199 đối với công tác cứu nạn, cứu hộ trên biển. Theo chương trình hợp tác đã được ký kết, cùng với việc cử y, bác sĩ tham gia cứu nạn, Bệnh viện 199 còn huấn luyện, đào tạo kỹ năng cấp cứu, điều trị tại chỗ cho nhân viên cứu nạn của Danang MRCC. Với sự hợp tác từ Trung tâm cấp cứu 115 Đà Nẵng và Bệnh viện 199, đội ngũ cứu nạn của Danang MRCC đã nâng cao năng lực chất lượng công tác cứu nạn trên biển, giúp ngư dân yên tâm bám biển, góp phần khẳng định chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc...